Сэбэгэй Гомбожабай нэрэмжэтэ Агын үндэһэтэнэй музейн ажалай үшөө нэгэ жэл түүхэдэ үлэбэ.
2024 ондо музейн олохон хэмжээ ябуулганууд гүрэн дотор соносхогдоһон Гэр бүлын жэлдэ ба Үбэр Байгалай хизаарай губернаторой нэрэээр ябуулагдадаг Грантын мүрысөөндэ илаһан «Отогой наадан» гэһэн тулэблэлэй бэелүүлэлгэдэ зорюулагдаа. Энэ түлэблэл хэдэн шатаһаа бүридэһэн байгаа.
Тиигэжэ, нэн түрүүн тус түлэблэлэй хэмжээндэ «Отогой наадан» гэһэн видео-фильмуудай мүрысөөн үнгэрһэн байха юм. Мүрысөөндэ хабаадагшад, түрэлэй холбоотой нэгэ отог зон уг гарбалааа хүндэлhэн али Сагаалганайнгаа найр наада үнгэргэхэдөө, хайшан гэжэ аба эжыгээ, аха заха зоноо хүндэлнэб, еhо заншалаа сахинаб гэжэ харуулhан видеофильм буулгажа хабсараад олоной hайшаалда хүртээ.
Удаань «Сэсэ буляалдаан» — «Буряад КВН» гэжэ мүрысөөн хараалагдаа. Баян үгэтэй, хурдан ухаатай, түргэн мэргэн, хурса хэлэтэй, хүн зониие ульгам жороо хэлээрээ гайхуулжа, хурдан хурса үгөөрөө торгоожо шадаха аргатай зоной дунда үнгэргэгдэһэн байна.
Гэр бүлын жэлдэ ба Эжынэрэй һайндэртэ зорюулагдаһан «Супер мама» гэһэн мүрысөөн олониие баясуулһан байха юм.
Урда сагһаа хойшо эхэ эсэгэ үри хүүгэдтөө арадай сахижа ябаһан еһо заншал дамжуулха гэжэ оролдодог байһан. Тэрэниие һэргээхэ гэһэн зорилготой энэ мүрысөөн үнгэрһэн байна. Энэ мүрысөөнэй шатануудай забһарта ургажа ябаа үхибүүд шадабарияа олондо дурадхабад. Иигэжэ үхибүүдээ хүмүүжүүлжэ, хажуудаа абаад, юумэндэ һураһай гэжэ һанажа ябаһан гэртэхиндэ баярые хүргэнэбди. Түшэглэхэ нангин мэдэрэл, буряад хэлэеэ, еһо заншалаа зүрхэндөө дүтөөр һанаха сэдьхэл — ерээдүйн буряадуудай хүсэл болоно бшуу.
Ага тойрогой хүүгэдэй командануудай хоорондо Баргай наадаар турнир эмхидхэгдэһэн байна.
Удаадахи мүрысөөн «Би буряадби!» гэһэн квест – наадан эмхидхэгдээ. Тон багахан наhанhаа эхилжэ, үхибүүдэймнай буряадаараа хөөрэлдэхэнь, түрэл хэлэеэ, ёһо заншалаа бэедээ шэнгээжэ, «би буряадби» гэжэ мэдэрхэнь мүнөө сагта тон онсо хэрэгтэй болонги. Энэ наадан «Нютагаймнай байгаали ба амитад», «Табан хушуун мал», «Буряад хубсаhан», «hэеы гэр», «Ага буряадайм түүхэ» гэһэн шатануудһаа бүридэһэн байгаа. Олохон гэр бүлэнэр хугшэн эжы абатаяа, аша зээнэртэеэ ерэжэ тон эдэбхитэй хабаадаа.
Ага нютагтамнай hур харбалгаар Ород Уласай чемпионадай хоёрдохи үдэртэ Ага голой эрьедэ «Отогой наадан» гэжэ нэрэтэй урилдаан-наадан болоо. Жаахан үхибүүдhээ эхилээд ахатанууд ба абгайнарай бүридэлтэйгээр бүлын команданууд хабаадаха ёhотой гэһэн дүримтэй байгаа. Хабаадагшад түрэл арадайнгаа ёhо заншал, уг уламжалал, түүхэ домог, оньhон үгэ, өөрынгөө бүлын уг удам, уг гарбал мэдэхэ, буряад үндэhэн наадануудые «Шагай наадан», «Баргай наадан» наадажа шадаха, мүрысэхэ ёhотой байгаа. Энэ наадан хаа-хаанаа, Ага тойрогой нютагуудһаа сугларһан командануудай хабаадалгатайгаар үнгэрһэн байха юм.
Үхибүүдэй командануудай хоорондо «Табан сэсэн» гэһэн конкурс үнгэржэ, олон зониие һонирхуулаа.
Удаань август һарада, «Отогой наадан» гэһэн түлэблэл эсэстээ хүрэжэ, һүр жабхалантайгаар, үргэн дэлисэтэйгээр баярай оршондо үнгэрһэн байна. «Отогой наадан» гэһэн түлэблэл бэелүүлжэ, эмхидхэжэ, үнгэргэхын түлөө музейн ажалшад жэлэй туршада ехэхэн ажал ябуулһан байнад.
Буряад хэлэнэй орёошог байдалда ороод байһан сагта ургажа ябаһан улаан бургааһадаа үеһөө үедэ «би буряадби» гэһэн мэдэрэлтэйгээр һурган хүгжөөхын тула Агын музейн ажалшад иимэ ажал ябуулажа байнхай.
Уг гарбал, һэеы гэр, табан хушуун мал, буряад хүнэй заншалта хубсан, ан амитад ба байра байдалтай багаһаань танилсуулжа байхада, хүүгэднай буряад сэдьхэлтэй болоно ха юм.
Энэ хэжэ байһан ажалнай хүүгэдэй арюухан сэдьхэлдэ «би буряадби» гэһэн мэдэрэлээр хадуугдажа, тамга боложо үлөөд, хожомойнь ажабайдалдань нүлөөтэй байхань дамжаггүй.
Шойжит Арсаланова, музейн захиралай орлогшо