Буряадаар бэшэе. Оюун ухаанай наадан «Табан сэсэн».

Буряадаар бэшэе. Оюун ухаанай наадан «Табан сэсэн».

Гомбожаб Цыбиковэй үндэһэтэнэй музейдэ, 2023 оной  октябриин 12, буряад хэлэн дээрэ  ухаан бодолой «Табан сэсэн» гэһэн мүрысөөн үнгэрөө. Энэ наадан Ага тосхондо хоер дахин эмхидхэгдэбэ. Саашадаа энэ наадамнай  заншалта боложо,  һалбараг лэ гэжэ һанамаар байна.  Еһо заншал һэргээхэ, ургажа ябаа үхибүүдэй, залуу гэртэхинэй мэдэсэ үргэдхэхэ, үндэһэн буряад хэлэндээ арад зоноо дуратайгаар хүмүүжүүлхэ гэһэн зорилгонуудые табиһан байнабди.

«Табан сэсэн»- гээшэмнай гэр бүлэнүүдэй хоорондохи мүрысөөн болоно.   Энэ хэмжээдэмнай гэртэхинтэеэ ерэһэн эдиршүүл дуу дуулажа, шүлэгшье хөөрэжэ шадаха байһаниинь ехэ һайшаалтай. Түрэл нютаг, түрэл арад, түрэлхи хэлэнһээ һайхан юумэн хаанашье байдаггүй гэжэ  манай хүгшэн аба эжынэр хэлэдэг байһан юм.

«Табан сэсэндэ» найман айл хабаадаха дуратай байһан аад, табан лэ айл хабаадаба.  Мүрысөөн зургаан шатаһаа бүридөө:  I шата — «визуализаци» гээд үнгэрбэ. Айл бүхэн энэ шатада олон зурагуудай нэрэ ба тэрэнэй удха шанар тодорхойлбо.

Урда сагһаа хойшо элинсэг хулинсаг, эхэ эсэгэ үри хүүгэдтөө арадай сахижа ябаһан еһо заншал тухай гэжэ хөөрэжэ үгэдэг байһан. Тэрэниие һэргээжэ мүрысөөнэй хоердохи шата еһо заншалда зоюулагдаһан байба.  Эндэ хабаадагшад олон һонин ауудалнуудта харюусабад. Жэшээлхэдэ,  ооһороор бүтээһэн тобшонууд зарим буряад дэгэлдэ байдаг. Тэрэ тобшые юун гэжэ нэрлэдэг бэ? гм.

Удаадахи шатада, айл бүхэн өөрын онсо һонирхомо асуудал  зохеожо,  олондо дурадхабад. Хабадагшад тэрээндэнь тодо ба тон зүб харюу бэлдэжэ хэлэбэд. Энэ хэмжээдэ ерэжэ, хабаадагшаднай оло юумэ мэдэхэ болоод ошобо гэжэ тэмдэглэмээр.

Шатануудай забһарта  ургажа ябаа үхибүүд шадабарияа олондо дурадхабад. Иигэжэ үхибүүдээ хүмүүжүүлжэ,  хажуудаа абаад, юумэндэ һураһай гэжэ һанажа ябаһан гэртэхиндэ баярые хүргэнэбди. Түшэглэхэ нангин мэдэрэл, буряад хэлэеэ зүрхэндөө дүтөөр һанаха сэдьхэл — ерээдүйн буряадуудай хүсэл болоно бшуу.

 

 Мүрысөөнэй удаадахи шатань хадаа блиц -опрос болобо.  Эндэ түргэн гэгшын асуудалнуудта зүб харюу үгэхэ еһотой байбад.  Хабаадагшаднай  энэшье даабари эрхимээр дүүргэжэ, зарим хабаадагшад  эли мэтээр шалгаржа гарабад.

һүүлшын шатада хабаадагшад хүгжэм дуу шагнаад, хэн дуу гүйсэдхэнэб?  Хэн энэ дуунай үгэ зохеоһон гээшэб, хэн хүгжэмшэн гээшэб гэхэ мэтэ асуудалнуудта харюусабад.

Мүрысөөнэй жюриин гэшүүд:  Базарова Дарима Дашибаевна- Цыбен Жамцараногой нэрэмжэтэ Агын хизаарай  номой сангай библиотекарь, Балдандашиева Лариса Владимировна- үхибүүдые арадай музыкальна зэбсэгүүд  дээрэ наадажа  һургадаг багша, Цыбжитова Цыржима Владимировна, Агын социальна һалбариин мэргэжэл дээшэлэлгын интститудай ажалшан байбад.  Энэ хэмжээ ябуулгада  31  хүн хамта хабаадаба, мүрсөөндэ — 25 хүн. Нэгэдэхи һуурида Таптаанай нютагай  Бата Жамбалдоржиевай гэр бүлэ гараба.  Хоердохи һуурида Ага тосхондо ажаһуудаг  Булат  Бальжинимаевай гэр бүлэ шалгарба.   Ба гурбадахи һуурида  Цокто-Хангил нютагай  Аюр Норбоевай гэр булэ  хүртэбэ.  Бэшэ хоер айл саашадаа бүришье бэрхэ болохо гээд, урмашуулгын конверт  жюриин гэшүүд бариба. Жюриин гэшүүд хабаадагшадай ажал үнэнхэ сэдьхэлһээ зүб сэгнэжэ, гаргаһан дүнгүүдые бүгэдэ зон зүбшөөбэ. Энэ хэмжээ ябуулга һайнаар үнгэржэ, хабаадагшадта ба харагшадта туһатай жэшээ болоо гэжэ һанамаар.

 

 

 

 

Дата публикации: 13.10.2023
В новости